W dniach 19-25 sierpnia 2023 roku miałem wielką przyjemność uczestniczyć w programie edukacyjnym „MDMA-assisted therapy for PTSD”, zorganizowanym dla specjalistek i specjalistów zdrowia psychicznego z Europy Środkowej i Ukrainy przez Multidyscyplinary Assotiation for Psychedelic Studies (MAPS).
Szkolenie było współorganizowane przez nowopowstałą organizację Healing Balkans, powołaną do życia w celu leczenia skutków traumy spowodowanej wojną, która miała miejsce w latach 90-tych na obszarze byłej Jugosławii. Skutki tej olbrzymiej traumy są nadal odczuwalne dziś i będą jeszcze przez wiele lat i pokoleń. Było to szczególnie widoczne w Sarajewie – mieście, w którym odbyło się szkolenie, a które podczas wojny było otoczone, ostrzeliwane i odcięte od pomocy. Ponad 10 tysięcy mieszkańców zginęło w wyniku działań wojennych, a samo miasto zostało praktycznie zniszczone. W tym kontekście działalność Healing Balkans stanowi dla mnie wielką inspirację, ponieważ organizacja współpracuje ponad podziałami terytorialnymi i narodowościowymi z terapeutami ze zwaśnionych niegdyś krajów z obszaru byłej Jugosławii.
Szkolenie w Sarajewie było drugą częścią szerszego programu edukacyjnego, na który składał się również poprzedzający je kurs online. W ramach tych działań, każdy z uczestników musiał zapoznać się szczegółowo z protokołem MAPS dotyczącym terapii zespołu stresu pourazowego (ang. post-traumatic stress disorder, PTSD), standardami etycznymi pracy terapeutycznej oraz artykułami naukowymi dotyczącymi 3 fazy testów klinicznych nad zastosowaniem MDMA w kontekście klinicznym (wszystkie powyższe materiały są do pobrania za darmo ze strony maps.org). Dalsza część kursu online obejmowała kilkanaście godzin wykładów na temat sesji przygotowujących, perspektywy medycznej i psychosomatycznej, dawkowania oraz integracji psychodelicznej.
Część szkoleniowa programu edukacyjnego trwała 7 dni i miała bardzo intensywny charakter (10-12 godzin dziennie). W jej skład wchodziła analiza zapisu sesji terapeutycznych i integrujących z użyciem MDMA oraz praktyka własna (medytacja, praca z ciałem i muzyką) zgodna z protokołem terapeutycznym. Szkolenie prowadzili wspaniali psychoterapeuci Hakomi – Karen Tzarfaty i Ido Siemion z MAPS Izrael oraz terapeutka Gestalt – Jennifer Jones z USA. Zdalnie pojawiła się również Marcela Ot’alora i Bruce Poulter. Podczas szkolenia mieliśmy również możliwość wysłuchać poruszającego wykładu Belli Ben Gershon, dyrektorki Departamentu Traumy w Ministerstwie Zdrowia Izraela. Bella przeszła własną terapię z użyciem MDMA (protokół MAPS zakłada, że terapeuci również powinni przejść terapie z tą substancją), a jej wykład dotyczył zastosowania tej formy leczenia wśród osób doświadczających wojny w Ukrainie.
Zaskoczeniem (myślę, że nie tylko dla mnie) była obecność na szkoleniu Ricka Doblina – twórcy i lidera MAPS, człowieka który poprzez swoje wieloletnie, konsekwentne działania przyczynia się do przywrócenia MDMA i innych psychodelików do psychoterapii. Jego obecność na sesjach szkoleniowych, zaangażowanie i dostępność dla każdego uczestnika wiele wniosła i dodała wydarzeniu szczególnej wyjątkowości.
Mam w tym miejscu osobiście znaczącą historię, którą chciałbym się z Państwem podzielić. Podczas wspólnego, grupowego oglądania materiału video z terapii wspomaganej MDMA spojrzałem na twarz Ricka i zobaczyłem że jest bardzo poruszony, a w oczach ma łzy. Gdy rozmawiałem z nim o tym później, podczas wspólnej wyprawy na pobliską górę, powiedział mi – „tak, cały czas się uczę bo moim celem jest zostać psychoterapeutą psychodelicznym gdy MDMA będzie już legalne”. Przyznam, że słyszałem już tą jego wypowiedź w wielu wywiadach których udzielał, ale wtedy gdy staliśmy na wzgórzu i rozmawialiśmy, zabrzmiało to dla mnie tak bardzo autentycznie i wyjątkowo, że jeszcze teraz czuję wzruszenie gdy przywołuję w myślach tą historię. Bo to przecież jeden z liderów ruchu psychodelicznego, człowiek który od kilku dekad stoi na czele jednej z najsensowniejszych organizacji działających na rzecz przywrócenia terapii psychodelicznej i dekryminalizacji tych substancji. Organizacji która doprowadziła do tego, że bez udziału big pharma i publicznych pieniędzy, przy wsparciu wielu darczyńców i aktywistów udało się zorganizować bardzo pracochłonne i kosztowne badania (dla porównania wprowadzenie leku na rynek to koszt kilku miliardów dolarów). W tej wypowiedzi i postawie zobaczyłem wiele człowieczeństwa, skromność, pokorę, ale też determinację w realizacji jego młodzieńczego celu. Było to dla mnie bardzo poruszające i wyjątkowe doświadczenie.
Warto też wspomnieć o Hakomi – modalności terapeutycznej wykorzystywanej w protokole terapii wspomaganej MDMA, której miałem możliwość po raz pierwszy doświadczyć na żywo. I musze powiedzieć, że jest to miłość od pierwszego wejrzenia. Określana przez twórców jako Mindful Somatic Psychoterapy, stanowi nurt terapeutyczny w całości prowadzony przy wykorzystaniu praktyki uważności (ang. mindfulness). Odbywa się on w dużym poszanowaniu dla człowieka i jego mechanizmów obronnych, ze szczególnym nastawieniem i dbałością o stan umysłu psychoterapeuty, co określane jest w języku angielskim jako „loving presence”. Metoda zakłada istnienie rezonansu limbicznego (wzajemnego rozpoznawania i harmonizowania stanów emocjonalnych między ludźmi), do którego dochodzi w kontakcie terapeutycznym, wzbudzając
wśród uczestników naturalny proces zdrowienia dostępny każdej żywej istocie (określony w protokole MAPS jako „inner healing inteligence”). Metoda bazuje również na rekonsolidacji pamięci emocjonalnej, jako mechanizmie prowadzącym do trwałych zmian. Wspaniale było obserwować jak działa w połączeniu z MDMA, a przede wszystkim – doświadczyć jej na sobie.
Nie da się w tych kilku słowach oddać emocjonalnego klimatu jaki towarzyszył wydarzeniu. W szczególności dotyczy to uczestnictwa osób z Ukrainy, które doświadczają w tej chwili olbrzymiego terroru i traumy. Postawa tych ludzi, jedność i patriotyzm jest dla mnie wielką inspiracją.
Polska to również historyczna arena wielu wojen i traum, których skutki doświadczamy do dnia dzisiejszego. Nadal wielu z nas potrzebuje pomocy, bo trauma to choroba transgeneracyjna. Terapia PTSD wspomagana MDMA ma bardzo wysoką skuteczność – po odbytym leczeniu 67% osób nie kwalifikuje się dłużej do diagnozy, a blisko 90% doświadcza znaczącej i trwałej poprawy jakości życia. Mam nadzieję, że niedługo będziemy mogli stosować terapię wspomaganą psychodelikami
również w Polsce, bo może ona pomóc wielu osobom wrócić do pełnego, wartościowego życia
Autor: Norbert Jamróz
